W wieku 75 lat zmarł Jan Lityński, legendarny działacz opozycji antykomunistycznej w okresie PRL. Informację o śmierci jednego z najbardziej znanych działaczy Komitetu Obrony Robotników i NSZZ „Solidarność” przekazał w niedzielę dziennikarz i były opozycjonista Eugeniusz Smolar.
Przyczynę śmierci Jana Lityńskiego ujawniła była minister i europoseł Platformy Obywatelskiej Lena Kolarska-Bobińska. „Janek Lityński utonął, ratując psa. Janek, kochany, mądry, bojowy przyjaciel. Walczył o demokrację, prawdę, godność robotników. Straszny smutek”, napisała na Twitterze.
Janek Lityński utonął ratując psa. Janek,kochany, mądry, bojowy przyjaciel. Walczył o demokrację, prawdę ,godność robotników. Straszny smutek
— Lena Kolarska-Bobińska (@LenaBobinska) February 21, 2021
Lityński miał niezwykle bogatą kartę opozycyjną – w czasie swojej działalności był wielokrotnie aresztowany i więziony przez władze komunistyczne.
Zasłynął między innymi organizowaniem studenckich wystąpień w 1968 roku, za co został skazany na 2,5 roku więzienia. Był także członkiem Komitetu Obrony Robotników KSS KOR i współpracownikiem Biura Interwencyjnego KOR. W 1976 roku współzakładał „Biuletyn Informacyjny”, pierwsze pismo ukazujące się poza cenzurą. Rok później współtworzył pismo „Robotnik”, w którym postulowano zakładanie niezależnych od władz PRL związków zawodowych.
Z potwornym bólem.
Nie żyje Janek Lityński, przyjaciel od zawsze.
Nina i G. pic.twitter.com/zyN0pCplc6— Eugeniusz Smolar (@esmolar) February 21, 2021
Lityński od początku włączył się w prace NSZZ „Solidarność”. Od 1980 roku doradzał władzom związku, a w 1981 roku był autorem przyjętego przez I Zjazd „Solidarności” w Gdańsku „Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej”, w którym wzywano robotników w państwach bloku sowieckiego do zakładania niezależnych organizacji związkowych.
13 grudnia 1981 roku, po ogłoszeniu przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego, został internowany, a następnie aresztowany. W 1984 roku uciekł z przepustki z więzienia i działał w podziemnej „Solidarności”, między innymi jako członek Regionalnego Komitetu Wykonawczego NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze.
W latach 1989–2001 Lityński był posłem, od 1990 roku jednym z liderów Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna, a następnie działał w Unii Demokratycznej i Unii Wolności, której był wiceprzewodniczącym.
Janek Lityński. Nigdy nie kalkulował. Zawsze pomagał. Jakie życie, taka smierć.
— Donald Tusk (@donaldtusk) February 21, 2021
W roku 2010 został doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. Funkcję tę pełnił przez pięć lat, do końca kadencji w 2015 roku.
Jan Lityński został odznaczony w 2006 roku przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą w 2008 roku. W 2015 roku prezydent Bronisław Komorowski nadał mu Krzyż Wolności i Solidarności.
