– To, co dzisiaj brzmi bardzo niewinnie, czyli Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, było w istocie od początku rozwinięciem i wdrożeniem sowieckich wytycznych dotyczących inwentaryzacji społeczeństwa, które wprowadzono w Polsce od przełomu lat 40. i 50. – powiedział w wywiadzie dla najnowszej „Gazety Polskiej” Sławomir Cenckiewicz, historyk i szef Wojskowego Biura Historycznego. – Departament PESEL MSW był nie tylko częścią komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, lecz także faktycznie częścią SB. Dlatego akta Departamentu PESEL MSW i jego funkcjonariuszy trafiły do archiwum IPN, zaś ustawa dezubekizacyjna w naturalny sposób objęła pracowników Departamentu PESEL – stwierdził naukowiec.
Cenckiewicz, omawiając szczegóły powstawania systemu PESEL, podkreślił, że wszyscy ludzie tworzący elektroniczne systemy danych w PRL „wywodzili się z pionów pomocniczych bezpieki i cieszyli się wsparciem Sowietów”. Jako przykład przywołał postać jego twórcy płk. Romana Warskiego, którego określił jako „prawdziwą legendę bezpieki”.
– To właśnie Warskiemu dziękowała ppor. Ewa Gawor we wstępie do swojej pracy dyplomowej poświęconej systemowi PESEL w Legionowie. „W przeprowadzeniu badań fachową radą służył autorowi dyrektor Departamentu PESEL płk inż. Roman Warski” – napisała Gawor, co pozwala nam domniemywać, że cieszyła się ona osobistym wsparciem wysokiego rangą funkcjonariusza tajnych służb – zauważył Cenckiewicz. Nawiązał w ten sposób do ujawnionych niedawno przez „Gazetę Polską” i rozpropagowanych przez media sprzyjające PiS informacji o tym, że szefowa stołecznego Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Ewa Gawor ukrywała fakt, że była w PRL funkcjonariuszem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Publikacje na temat Gawor ukazały się po tym, jak 1 sierpnia rozwiązała ona marsz ugrupowań narodowych w Warszawie.
Pracowniczka stołecznego Ratusza w rozmowie z PAP przyznała, że pod koniec lat 80. skończyła szkołę oficerską. – Dostałam stopień podporucznika Milicji Obywatelskiej, nie SB, tylko Milicji Obywatelskiej. Przez okres 10 lat pracowałam w Departamencie PESEL – ewidencja ludności, system kierowcy itd. – stwierdziła Gawor, która, jak potwierdzają dokumenty, w Departamencie PESEL pracowała w latach 1979-1990.
Cenckiewicz podkreślił, że PESEL od początku lat 70. był pomyślany jako „część systemu elektronicznego przetwarzania danych i informacji przez MSW”, a prace nad nim były skorelowane z powstaniem systemu związanego z pracą tajnych służb.
